BIP Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Elblągu

ZWALCZANIE I ZAPOBIEGANIE WSZAWICY

        Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu przekazuje stanowisko Głównego Inspektora Sanitarnego w  sprawie zapobiegania i zwealczania wszawicy u dzieci i młodzieży.

        Wszawica, zaliczana pod względem medycznym do grupy inwazji pasożytami zewnętrznymi, nie znajduje się obecnie w wykazie chorób zakaźnych określonych w załączniku do obowiązującej ustawy z dnia 05.12.2008 r., o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570 z późn. zm.). W związku powyższym przypadki wszawicy nie są objęte  działaniami organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych - brak jest obowiązku zgłaszania faktu występowania wszawicy do państwowych inspektorów sanitarnych. Skutkiem tego stanu rzeczy państwowy inspektor sanitarny nie ma uprawnień do wydawania decyzji administracyjnych, nakazujących podejrzanemu o wszawicę wstrzymanie się od uczęszczania do szkoły w trybie określonym ustawą, a opiekunom nakazu podjęcia odpowiednich czynności higieniczno-sanitarnych.

        Takie stanowisko GIS, a także stan prawny (przytoczona wyżej ustawa), wynika z faktu, że obecnie na terenie Polski już od kilkudziesięciu lat nie występują niebezpieczne choroby zakaźne (takie jak dur wysypkowy), które mogłyby być przenoszone przez wszy (tak jak to miało miejsce bezpośrednio w okresie powojennym). Nie zmienia to jednak faktu, że wszawica jest istotnym problemem o charakterze higienicznym, który co szczególnie istotne, może w pewnych przypadkach być również sygnałem zaniedbań opiekuńczych w stosunku do dziecka ze strony prawnych opiekunów. Pomimo braku uzasadnień epidemicznych, problemu wszawicy nie należy lekceważyć.

        Obecnie ciężar zwalczania wszawicy został przesunięty z działań o charakterze przeciwepidemicznym, dla których prowadzenia właściwa jest Państwowa Inspekcja Sanitarna, na instytucje opiekuńczo-wychowawcze i pomocy społecznej. Istniejące w tym zakresie przepisy ustawowe są wystarczające dla skutecznej walki z wszawicą. Wszawica stanowi obecnie przede wszystkim problem natury higienicznej. Aby działania zwalczania wszawicy były skuteczne niezbędna i zarazem wystarczająca jest współpraca rodziców, nauczycieli i dyrekcji szkół z pielęgniarkami szkolnymi oraz ośrodkami pomocy społecznej. Szkoły powinny prowadzić akcję oświatową wśród rodziców, a pielęgniarki lub higienistki szkolne powinny przeprowadzać okresowe kontrole czystości głowy i skóry u dzieci.

       W przypadku planowania przeprowadzenia w/w kontroli przez pielęgniarkę lub higienistkę, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28.08.2009 r., w sprawie organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (Dz. U. Nr 139, poz.1133), pielęgniarka lub higienistka szkolna ma obowiązek powiadomienia opiekunów prawnych lub faktycznych ucznia o terminach i zakresie udzielania świadczeń z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami, a także możliwości kontaktowania się w związku z opieką zdrowotną nad uczniami. Oczywiście jest możliwe, że rodzice wyrażą sprzeciw wobec kontroli higienicznej swojego dziecka. W takim przypadku sprawa (powody odmowy) powinna być wyjaśniona przez władze szkolne oraz pomoc społeczną i nie może być przez władze szkolne lekceważona. Ustawa z dnia 7.09.1991 r., o systemie oświaty nakłada na władze szkolne i nauczycieli obowiązki nie tylko w zakresie kształcenia, ale również utrzymania bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach i innych placówkach, a także zapewnienia opieki uczniom pozostającym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej (art. 1 pkt. 10 i 12 ustawy).

       Nauczyciel-wychowawca dziecka lub dyrektor szkoły, którzy zauważą, ze dziecko jest przez rodziców zaniedbywane są obowiązani zawiadomić o tym działający w gminie ośrodek pomocy społecznej. Jeśli rodzice nie są w stanie sprostać zadaniu opieki nad dzieckiem w sposób, który chroni jego dobro, niezbędne jest udzielenie rodzinie pomocy opiekuńczo-wychowawczej w trybie przepisów ustawy z dnia 12.03.2004 r., o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r., Nr 115, poz. 728 z późn. zm.).

             Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Elblągu przypomina zasady postępowania w przypadku stwierdzenia wszawicy, rekomendowane przez Ministra Zdrowia (stanowisko Departamentu Matki i Dziecka w MZ - pismo Nr MZ-MD-P-073-3296-3/WS/13), przekazane przez GID w dniu 20.08.2012 r. do Państwowych Wojewódzkich Inspektorów Sanitarnych.

1. Dyrektor placówki, w której stwierdzono przypadki wszawicy, zarządza dokonanie przez pielęgniarkę lub osobę upoważnioną do kontroli czystości skóry głowy wszystkich dzieci w grupie oraz wszystkich pracowników szkoły lub placówki, z zachowaniem zasady intymności (kontrola indywidualna w wydzielonym pomieszczeniu). Kontrola może również zostać przeprowadzona z inicjatywy pielęgniarki lub higienistki szkolnej.
2. Pielęgniarka (lub w sytuacji braku pielęgniarki lub higienistki szkolnej w placówce – opiekun dziecka) zawiadamia rodziców dzieci, u których stwierdzono wszawicę o konieczności podjęcia niezwłocznie zabiegów higienicznych skóry głowy. W razie potrzeby instruuje rodziców o sposobie działań, informuje też o konieczności poddania się kuracji wszystkich domowników i monitoruje skuteczność działań, jednocześnie informuje dyrektora placówki o wynikach kontroli i skali zjawiska.
3. Dyrektor lub upoważniona osoba (nauczyciel lub opiekun) informuje wszystkich rodziców o stwierdzeniu wszawicy w grupie dzieci, z zaleceniem codziennej kontroli czystości głowy dziecka oraz czystości głów domowników.
4. W przypadku, gdy rodzice zgłaszają trudności w przeprowadzeniu kuracji (np. brak środków na zakup preparatu), dyrektor szkoły lub placówki we współpracy z ośrodkiem pomocy społecznej, udzielają rodzicom lub opiekunom niezbędnej pomocy.
5. Pielęgniarka lub higienistka szkolna po upływie 7-10 dni kontroluje stan czystości skóry głowy dzieci po przeprowadzonych zabiegach higienicznych przez rodziców.
6. W sytuacji stwierdzenia nieskuteczności zalecanych działań, pielęgniarka zawiadamia o tym dyrektora placówki w celu podjęcia bardziej radykalnych kroków (zawiadomienie ośrodka pomocy społecznej o konieczności wzmożenia nadzoru nad realizacją funkcji opiekuńczych przez rodziców dziecka oraz udzielenia potrzebnego wsparcia).