Europejski Kodeks Walki z Rakiem
Europejski Kodeks Walki z Rakiem jest zbiorem 11 zaleceń, których realizacja w życiu codziennym zmniejsza ryzyko chorób nowotworowych. Osiem pierwszych zaleceń dotyczy stylu życia (profilaktyka pierwotna), trzy kolejne poruszają zagadnienie wczesnej diagnostyki populacyjnej (profilaktyka wtórna).
11 ZASAD EUROPEJSKIEGO KODEKSU WALKI Z RAKIEM
Prowadząc zdrowy styl życia można poprawić ogólny stan zdrowia i zapobiec wielu zgonów z powodu nowotworów złośliwych.
1.Nie pal, a jeśli już palisz, przestań. Jeśli nie potrafisz przestać, nie pal przy niepalących.
W krajach rozwiniętych 25-30% wszystkich zgonów z powodu nowotworów ma związek z paleniem tytoniu.
2.Wystrzegaj się otyłości.
Szacuje się, że w Europie Zachodniej nadwaga i otyłość stała się przyczyną rozwoju około 11% nowotworów okrężnicy, 9% nowotworów piersi, 39% nowotworów trzonu macicy, 37% gruczolakoraków przełyku, 25% nowotworów nerki i 24% nowotworów pęcherzyka żółciowego.
3.Bądź codziennie aktywny ruchowo, uprawiaj ćwiczenia fizyczne.
Aktywność fizyczna związana z regularnym, umiarkowanym wysiłkiem może być wskazana dla utrzymania odpowiedniej masy ciała, szczególnie u osób prowadzących siedzący tryb życia. Zaleca się wykonywanie gimnastyki 3 razy w tygodniu po pół godziny. Z punktu widzenia profilaktyki chorób nowotworowych korzystniejsze są jednak częstsze, bardziej forsowne ćwiczenia.
4.Spożywaj więcej różnych warzyw i owoców - jedz co najmniej 5 porcji dziennie. Ogranicz spożycie produktów zawierających tłuszcze zwierzęce.
Wyniki szeregu badań epidemiologicznych wskazują, że spożywanie dużych ilości warzyw i owoców zmniejsza ryzyko zachorowań na różne nowotwory, szczególnie przełyku, żołądka, okrężnicy, odbytnicy i trzustki.
5.Jeśli pijesz alkohol - piwo, wino lub alkohole wysokoprocentowe - ogranicz jego spożycie: mężczyźni do dwóch porcji dziennie, kobiety do jednej porcji dziennie.
Dzienny limit spożycia dla mężczyzn nie powinien przekraczać 20 g etanolu (tj. około 2 szklanek piwa, 2 kieliszków wina lub 2 małych kieliszków mocnego alkoholu), a w przypadku kobiet – 10 g.
6.Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne. Szczególnie chroń dzieci i młodzież. Osoby mające skłonność do oparzeń słonecznych powinny przez całe życie stosować środki chroniące przed słońcem.
Przebywając na świeżym powietrzu, należy chronić się przed słońcem w godzinach od 11:00 do 15:00 (są to godziny największego narażenia na promieniowanie UV). Zaleca się przebywanie w cieniu, noszenie okularów przeciwsłonecznych i odpowiedniego, chroniącego przed słońcem ubrania. Dobre zabezpieczenie przed słońcem stanowi gęsto tkana bawełna. Należy stosować kosmetyki zawierające filtry przeciwsłoneczne.
7.Przestrzegaj ściśle przepisów dotyczących ochrony przed narażeniem na znane substancje rakotwórcze. Stosuj się zawsze do instrukcji postępowania z substancjami rakotwórczymi. Przestrzegaj zaleceń krajowych ośrodków ochrony radiologicznej.
Do najczęstszych zagrożeń zawodowych zalicza się: promieniowanie słoneczne, bierne wdychanie dymu tytoniowego, pył zawierający wolną krzemionkę, gazy spalinowe z silników Diesla, produkty rozpadu radonu, pył drzewny, benzen, azbest, formaldehyd, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, związki chromu VI, kadmu i niklu.
8.Bierz udział w programach szczepień ochronnych, przede wszystkim przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B.
Około 18% nowotworów w populacji światowej przypisuje się przewlekłym zakażeniom wirusowym, bakteryjnym i pasożytniczym.
Dla niektórych nowotworów istnieją programy badań przesiewowych zwiększających szansę na ich wyleczenie
9.Kobiety po 25 roku życia powinny uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy. Badania te należy prowadzić w ramach programów podlegających procedurom kontroli jakości zgodnym z europejskimi wytycznymi kontroli jakości badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy.
10.Kobiety powyżej 50 roku życia powinny uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka piersi. Badania te należy prowadzić w ramach programów zdrowotnych podlegających procedurom kontroli jakości zgodnym z europejskimi wytycznymi kontroli jakości mammograficznych badań przesiewowych.
11.Kobiety i mężczyźni po 50 roku życia powinni uczestniczyć w badaniach przesiewowych w kierunku raka jelita grubego i odbytnicy. Badania te powinny być prowadzone w ramach programów uwzględniających procedury kontroli jakości.
Propagowanie kodeksu jest podstawą Programu Prewencji Pierwotnej Nowotworów, który jest elementem Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych. Jak we wstępie publikacji podaje profesor Witold Zatoński „…zdrowie Polaków zależy w znacznej mierze od tego, jak wiele osób przekonamy do zmiany stylu życia."
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Elblągu zachęca do zapoznania się z „Europejskim kodeksem walki z rakiem” oraz do zmiany stylu życia prowadzącego do poprawy zdrowia i zmniejszania ryzyka wystąpienia nowotworów.
Całą publikację można znaleźć na stronie internetowej www.kodekswalkizrakiem.pl . Publikacja w formie papierowej jest dostępna w PSSE w Elblągu w Sekcji Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej (pok. Nr 9, tel. 55-232-32-60).
