Barszcz Sosnowskiego
W ciepłe i słoneczne dni chętnie korzystamy ze spacerów na skrajach pól, łąk i lasów, podczas których możemy spotkać na swojej drodze barszcz Sosnowskiego. Choć mało kto wie o tej roślinie to jest ona bardzo niebezpieczna. Przepis GIS na bezpieczne wakacje: uważaj na barszcz Sosnowskiego!
Dlaczego właśnie teraz ostrzegamy przed barszczem Sosnowskiego? Bo najczęściej latem dochodzi do największej ilości poparzeń. Przebywanie w bliskości barszczu stanowi duże zagrożenie dla zdrowia człowieka!
Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) to roślina parząca !
Barszcz Sosnowskiego jest groźną rośliną inwazyjną, rozpowszechnioną w Polsce, stanowiącą duże zagrożenie dla zdrowia człowieka. We wszystkich częściach rośliny znajduje się olejek eteryczny zawierający duże stężenie substancji kumarynowych (substancje światłouczulające), które przy jednoczesnym zadziałaniu promieni ultrafioletowych mają właściwości fototoksyczne i kancerogenne (rakotwórcze).
Rozpoznawanie
Barszcz Sosnowskiego to bylina:
- o masywnej budowie (inne podobne gatunki mogą dorastać do tej samej wysokości, ale są drobniejsze w budowie)
- o łodygach pustych w środku, pokrytych w dolnej części fioletowymi plamkami,
- dorastająca w ciągu jednego sezonu do 3 - 5 metrów wysokości,
- z białymi, drobnymi kwiatami zebranymi w bardzo duże (o średnicy ok. 50 cm) parasolowate kwiatostany
- o bardzo dużych złożonych liściach (ok. 150 cm średnicy), które są skrętolegle ułożone na łodydze.
Toksyczność barszczu
Doniesienia naukowe odnoszące się do zdiagnozowanych negatywnych skutków zdrowotnych u ludzi narażonych na kontakt z barszczem Sosnowskiego wykazuje, że ich skóra po kontakcie z sokiem barszczy (zawierającym m.in. furanokumaryny), poddana ekspozycji na promienie słoneczne (UVA) może ulegać poparzeniom wszystkich trzech stopni. Powstałe w ich wyniku rany i owrzodzenia trudno się goją, mogą utrzymywać się nawet do kilku lat. W skrajnych przypadkach może dojść do rozległej martwicy skóry.
Substancje światłouczulające barszczu są również emitowane do otoczenia, toteż mogą osadzać się na skórze, nie tylko w bezpośrednim kontakcie z rośliną, ale także poprzez powietrze, co ma miejsce szczególnie w upalne, wilgotne dni. Wdychanie olejków eterycznych może powodować bóle i zawroty głowy oraz nudności, a w skrajnych przypadkach poparzenia dróg oddechowych.
Objawy
- Na skutek kontaktu skóry z rośliną obserwuje się objawy podobne do poparzenia termicznego.
- Następnie – zależnie od nasilenia poparzenia – mogą pojawić się pęcherze z surowiczym płynem, a nawet głębokie rany.
- Wdychanie olejków eterycznych może prowadzić do bólu głowy, nudności, poparzenia dróg oddechowych
- Objawy występują po kilkunastu minutach od kontaktu z rośliną – największe natężenie następuje w ciągu 30 minut do 2 godzin. Objawy mogą nasilać się w ciągu 24 godzin.
Jak się ustrzec przed poparzeniem?
- Nie dotykać i nie chwytać roślin przy użyciu gołych rąk.
- Nie pozwalać dzieciom na zabawę nieopodal barszczu Sosnowskiego, ze względu na rozmiar rośliny i puste łodygi może się ona wydawać dla dzieci szczególnie atrakcyjna.
- W upalne dni unikać zbliżania się do rośliny, ze względu na lotne olejki eteryczne emitowane do otocznia, które mogą osadzać się na skórze.
Pierwsza pomoc przy poparzeniu:
- Jeżeli miał miejsce kontakt z rośliną, ale nie wystąpiły jeszcze objawy poparzenia należy jak najszybciej (w ciągu 5-10 minut) obmyć skórę dużą ilością letniej wody z mydłem.
- W każdym przypadku – niezależnie od stopnia nasilenia objawów – należy unikać ekspozycji na światło słoneczne (nawet w przypadku braku objawów przynajmniej przez 48 godzin). Zaleca się w ramach profilaktyki zastosowanie kremu z wysokim filtrem UV
- W przypadku wystąpienia objawów (opuchlizna i reakcja zapalna) należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
- Podczas oczekiwania na kontakt z lekarzem, w celu złagodzenia symptomów, można zastosować okłady z mokrych kompresów lub lodu oraz podać doustnie wapno, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej.
- Jeżeli pojawiły się rumienie bądź pęcherze surowicze, ale nie doszło do ich rozerwania, można zastosować miejscowo maści (kremy) kortykosteriodowe.
- W przypadku kontaktu oczu z rośliną należy je przemyć dokładnie wodą i chronić przed światłem.
Zasięg naturalny oraz obszar inwazji
Do Polski został sprowadzony pod koniec lat 50-tych XX wieku jako obiecująca roślina paszowa. Po niedługim czasie, z powodu problemów z uprawą i zbiorem, uprawy zostały porzucone, jednak gatunek zaczął rozprzestrzeniać się samorzutnie. W chwili obecnej spotykany jest już w całej Polsce, szczególnie na Podhalu w dolinach rzecznych.
Zauważony barszcz Sosnowskiego należy zgłosić pod całodobowy
numer alarmowy straży miejskiej 986.
Źródło: broszura Głównego Inspektoratu Sanitarnego "Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi Manden.)" (fot. H. Kawalec) Źródło: http://barszcz.edu.pl/liscie-barszczu-sosnowskiego-i-barszczu-olbrzymiego/
Źródło: broszura Głównego Inspektoratu Sanitarnego "Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi Manden.)" (fot. H. Kawalec)
Więcej możesz dowiedzieć się na stronie:
https://www.gov.pl/web/gis/bezpieczne-wakacje--przepis-gis-uwazaj-na-barszcz-sosnowskiego
Opracowane na podstawie:
- barszcz.edu.pl
- https://gis.gov.pl/kampania/bezpieczne-wakacje-przepis-gis-uwazaj-na-barszcz-sosnowskiego/
- broszura "Barszcz Sosnowskiego" (do ściągnięcia poniżej)
- broszura "Jak rozpoznać Barszcz Sosnowskiego" (do ściągnięcia poniżej)
Barszcz Sosnowskiego - broszura.pdf
