BIP Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Elblągu

Podstawowe informacje o promieniowaniu UV

Rodzaje promieniowania ultrafioletowego.

Promieniowanie ultrafioletowe stanowiące niewielką część promieniowania słonecznego dzielone jest na 3 pasma: UV-C, UV-B i UV-A.

Całość promieniowania UVC jest pochłaniana w atmosferze przez ozon, parę wodną, tlen i dwutlenek węgla., nie występuje więc w świetle słonecznym docierającym do powierzchni Ziemi.

Promieniowanie UVB stanowiące ok 5%  promieniowania UV docierającego do człowieka jest w dużym stopniu pochłaniane przez warstwę ozonową. Jest filtrowane również przez chmury, szyby okienne, czy samochodowe. Ten rozdaj promieniowania UV charakteryzuje się dużą energią i działa głównie na poziomie naskórka. Skutki jego niekorzystnego działania szybko się objawiają w postaci poparzeń i rumieni posłonecznych. Może również prowadzić do powstania zmian nowotworowych skóry.

Ozon jest głównym pochłaniaczem promieniowania UV-B, zmniejszenie jego warstwy w atmosferze zwiększa ilość UV-B docierającego do powierzchni Ziemi.

Promieniowanie UVA jest minimalnie pochłaniane w atmosferze. Jego natężenie jest stałe niezależnie od pory dnia czy roku. Przenika przez chmury i szyby okienne oraz samochodowe, jak również do głębszych warstw skóry. Jest to promieniowanie o małej energii, nie powoduje rumienia a efekty jego działania są zauważalne dopiero po latach. Ten rodzaj promieniowania przyczynia się do fotostarzenia się skóry.

Negatywne konsekwencje narażenia na promieniowanie UV:

Fotostarzenie się skóry – czyli przedwczesne starzenie skóry

Nowotwory skóry – tj. czerniak złośliwy, rak podstawnokomórkowy, rak kolszystonabłonkowy

Przebarwienia skóry – pojawiają się w przypadku nadmiernego przebywania na słońcu lub intensywnego , długotrwałego korzystania z solarium

Nadprodukcja wolnych rodników – czyli reaktywnych form tlenu, które powodują utlenianie, drobne uszkodzenia i degenerację włókien kolagenowych

Immunosupresja – zwiększona ekspozycja na promieniowanie UV prowadzi do osłabienia układu odpornościowego

Fotodermatozy – nienowotworowe choroby skóry, wynikające z powstawania w organizmie szkodliwych związków, aktywujących się pod wpływem  promieni UV

Choroby oczu

Rumień i oparzenia słoneczne

Reakcje fotouczulające

Pozytywne skutki oddziaływania promieniowania UV:

Produkcja witaminy D – pod wpływem promieniowane UV i energii cieplnej ciała prowitamina D w naskórku przekształca się w witaminę D₃ niezbędną do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Zalecane środki chroniące przed nadmiernym promieniowaniem UV (wg WHO)

• należy ograniczyć czas przebywania na słońcu w godz. 10:00-14:00,
• należy robić przerwy w opalaniu się, częściej przebywać w cieniu,
• należy nosić ubrania ochronne, bawełniane, szczególnie chroń twarz, szyję,
• należy nosić okulary przeciwsłoneczne wyposażone w specjalne filtry, które stanowią ok 99% ochrony przed UVA i UVB dla oczu,
• należy używać kremów ochronnych o szerokim spektrum ochrony przeciwsłonecznej,
• należy unikać korzystania ze sztucznego promieniowania UV w solariach – wielokrotne korzystanie w ciągu roku z łóżek opalających przyczynia się do nasilenia procesów starzenia się skóry oraz występowania nowotworów skóry, w tym czerniaka.

Źródło: ulotka Ministerstwa Zdrowia "Ocena znamion" (do pobrania poniżej)

Źródło:
opracowanie Ośrodka Aerologii Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy na podstawie “Global Solar UV Index. A Practical Guide” WHO 2002 https://m.ciop.pl/CIOPPortalWAR/file/43091/Sloneczne_promieniowanie_UV.pdf
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach wsse.katowice.pl
Ministerstwo Zdrowia https://www.gov.pl/